POPIOŁEK

Ogólna liczba: 4079

Kobiety: 2061

Mężczyźni: 2018

Ranga: 1212

Województwa
  1. MAZOWIECKIE / 697
  2. LUBELSKIE / 487
  3. ŁÓDZKIE / 426
  4. MAŁOPOLSKIE / 405
  5. ŚLĄSKIE / 372
  6. WIELKOPOLSKIE / 275
  7. DOLNOŚLĄSKIE / 220
  8. KUJAWSKO-POMORSKIE / 204
  9. PODKARPACKIE / 201
  10. ZACHODNIOPOMORSKIE / 188
  11. WARMIŃSKO-MAZURSKIE / 182
  12. PODLASKIE / 151
  13. POMORSKIE / 124
  14. OPOLSKIE / 64
  15. LUBUSKIE / 50
  16. ŚWIĘTOKRZYSKIE / 33
Powiaty:
  1. RADOMSZCZAŃSKI / 269
  2. M.ST.WARSZAWA / 205
  3. OPOLSKI / 178
  4. MIELECKI / 110
  5. KALISKI / 106
  6. LUBLIN / 102
  7. KRAKÓW / 99
  8. PUŁAWSKI / 92
  9. PŁOCKI / 68
  10. KRAKOWSKI / 63
  11. LIMANOWSKI / 63
  12. GARWOLIŃSKI / 60
  13. ŁOMŻYŃSKI / 57
  14. ŁOMŻA / 57
  15. PRZASNYSKI / 55
  16. ŻNIŃSKI / 51
Gminy:
  1. RADOMSKO / 147
  2. M. LUBLIN / 102
  3. M. KRAKÓW / 99
  4. KARCZMISKA / 81
  5. ŁADZICE / 68
  6. MSZANA DOLNA / 63
  7. ŻELAZKÓW / 59
  8. M. ŁOMŻA / 57
  9. PONIATOWA / 54
  10. M. GDAŃSK / 50
  11. M. BYDGOSZCZ / 44
  12. PADEW NARODOWA / 44
  13. MIELEC / 41
  14. M. KALISZ / 40
  15. M. SOSNOWIEC / 39
  16. M. SZCZECIN / 38

forma żeńska równa formalnie męskiej: Popiołek

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Popiołkowa

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Popiołkówna

komentarz: Formant -owa tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -ówna odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie kobiety używają zwyczajowo.

  • Popiołek, Popiełek RymNPol II 279
  • Erga kmethon(em) de Grabowo ... Johannem Popelek 1423 SSNO IV 323
  • Contra laboriosum Johannem Popyolek, cmethonem de Grabowo 1432 SSNO IV 323
  • Loca salis (in oppido Radzieiow) ... Popyolkowa 1494 SSNO VII 195
  • providi Mathie Popyolek, preconsulis de ...Radzieow 1500 SSNO IV 323
  • Popiołek 1564, XVII, XVIII AntrP IV 75
  • Popiołkowa 1655, XVIII AntrP IV 75

  • od wyrazu pospolitego
    • przezwiskowe
      Popiołek, od gw. ap. popiołek 'chłopiec z włosami popielatymi; miałki popiół' SW
  • od nazwy własnej
    • odimienne
      lub Popioł-ek, od n. os. Popiel lub Popiół, zob. Popiel , Popiół

  • derywowane
    • z sufiksem
      Popioł-ek, z suf. -ek w funkcji patronimicznej
  • niederywowane
  • lub Popiołek < gw. ap. popiołek

Popiełek

Wariant odpowiadający gwarowej oboczności w apelatywie: popiołek popiełek, por. też ap. popielny, popielnik. Poświadczony tylko historycznie.

Nazwiska motywowane przezwiskami charakteryzującymi stanowią najliczniejszą grupę polskich nazwisk. W funkcji przezwiska, później spetryfikowanego w nazwisko, mógł wystąpić niemal każdy wyraz pospolity mający samodzielne znaczenie. Mogła tu działać kreacja metaforyczna, metonimiczna, za pomocą epitetu oraz charakterystyki poprzez zawód, stanowisko, pełnioną funkcję. Współczesne nazwiska odapelatywne od charakteryzujących przezwisk różnią się brakiem ekspresywności. Są one jednak dowodem na stosunki międzyludzkie, obserwację świata zewnętrznego i innych ludzi. Podstawę nominacji stanowiło porównanie człowieka do zwierząt, roślin, przedmiotów oraz charakterystyka odnosząca się do cech fizycznych, wyglądu, zachowania nazywanego. Wykorzystywane w tym procesie były apelatywy rzeczownikowe i przymiotnikowe najczęściej o negatywnym znaczeniu desygnacyjnym lub konotacyjnym, rzadziej – o znaczeniu pozytywnym. Są wśród tego typu nazwisk takie, które są formalnie równe wyrazom pospolitym – tworzone są w drodze onimizacji na płaszczyźnie przezwisk i przenoszone do kategorii nazwisk. Są też twory derywowane sufiksalnie oraz derywaty paradygmatyczne. Nie zawsze możliwe jest ustalenie podstawy i formantu – nazwiska mogą być wieloznaczne semantycznie i strukturalnie. Do tej grupy należą też nazwiska wskazujące na wykonywany zawód, stanowisko, godność, pełnioną funkcję. Od nazwisk od charakteryzujących przezwisk różni je brak przezwiskowości i ekspresji – tu odwoływano się bezpośrednio do znaczenia motywującego leksemu. Mamy więc przejście od deskrypcji określonej niepełnej do nazwiska, czyli np. ktoś był kowalem i nazywa się Kowal. Stawia to takie nazwiska w strefie przejściowej między apelatywem a nazwą własną. Proces ich powstawania opierał się na deskrypcji lub metonimii. Stosunkowo późno przezwiska charakteryzujące uległy petryfikacji w nazwiska. Przyjmuje się, ze dokonało się to najwcześniej w XVIII wieku. Stereotypowo nazwiska te nazywa się chłopskimi, gdyż najliczniej występowały w tej dawnej warstwie społecznej. W innych warstwach społecznych często podlegały „ulepszaniu” przez dodanie sufiksu –ski (i jego rozszerzeń) lub –icz (i jego rozszerzeń). Poza granicami Polski w formie adaptacji graficznej Popiolek (bez znaku diakrytycznego).

  • Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1984/ tom: VII
  • Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2013/ tom: IV
  • K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 2001/ tom: II