CHRUŚCIEL

forma żeńska równa formalnie męskiej: Chruściel

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Chruścielowa

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Chruścielówna

inne: Chruścielka

komentarz: Formant -owa tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -ówna odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie kobiety używają zwyczajowo. Natomiast nazwiska odmężowskie z formantem -ka znane są w języku mówionym.

• Chrościel, Chruściel RymNPol I 85
• Martinus Chrosczi<e>l recepit ius civile (Cracoviense) 1386 SSNO I 341
• Mydlowyecz, villa ... cuius haeres Nicolaus Chrosczel ... de armis Ostoya 1470-80 SSNO I 342
• Districtus Oppoczensis ... Konycze ... Barbara Chrosczyelowa 1508 AntrP I 312
• Ioannes Chrosczyel (de Konice) 1520 AntrP I 312
• Christopheri Chruscziel de Radwanowicze 1589 AntrP I 312
• Barbara Chrzuscielowa z Siedlec 1616 AntrP I 312
• Sophia Chruscielka z Radwanowic 1628 AntrP I 312
• Helisabeth Martini Chrzusciel (z Lutomierska) 1644 AntrP I 312
• Inwentarz starostwa kłobuckiego ... Wieś Wrzęczyca ... Tomasz Chrusciel 1789 AntrP I 312

• od wyrazu pospolitego
  • przezwiskowe
    Chruściel, od ap. chrościel, chruściel 'ptak brodzący, derkacz' Sstp, SXVI, NAp.
  • inne
    lub Chruści-el, od ap. chrost, chrust 'suche gałęzie'; także: 'zarośla' Sstp, SXVI

• derywowane
• z sufiksem
  Chruści-el < ap. chrost, chrust
• niederywowane
lub Chruściel < ap. chruściel

Chruszczel, Chrosciel, Chrościel, Chróściel, Chrusciel, Chrzuściel, Hrościel, Hróściel, Hruściel

Warianty graficzne. Piewotnie nazwisko brzmiało Chrościel, następnie Chróściel i Chruściel. Warianty z H- zamiast Ch- (niezbyt liczne) występują głównie na zachodzie Polski (Hrościel i Hróściel - Słupskie , Hruściel - Gdańskie, Szczecińskie, Katowickie, Wrocławskie), co wskazywałoby albo na ich wschodnie pochodzenie (w związku z powojennymi przesiedleniami ludności z Kresów), albo na wpływ grafii niemieckiej.

• USA / liczba wystąpień: 364 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk
• Niemcy / liczba wystąpień: 48 / źródło: http://legacy.stoepel.net/en/Default.aspx
• Norwegia / liczba wystąpień: 26 / źródło: https://www.ssb.no/
• Hiszpania / liczba wystąpień: 16 / źródło: http://www.ine.es/apellidos/formGeneral.do?vista=4
• Belgia / liczba wystąpień: 9 / źródło: https://familienaam.be/Chrusciel
• Australia / liczba wystąpień: 4 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk
• Szwecja / liczba wystąpień: 4 / źródło: https://www.scb.se/en/finding-statistics/sverige-i-siffror/namesearch/Search/?nameSearchInput=Chrusciel
• Dania / liczba wystąpień: 3 / źródło: http://www.danskernesnavne.navneforskning.ku.dk/personnavne.asp

Nazwisko najczęstsze na wschodzie Mazowsza (Siedlce, Łuków) i w lubelskiem. Poza granicami Polski w formie adaptacji graficznej Chrusciel (bez znaku diakrytycznego).

• Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1965/ tom: I
• Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2007/ tom: I
• K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 1999/ tom: I