CICHOSZ

forma żeńska równa formalnie męskiej: Cichosz

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Cichoszowa

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Cichoszówna, Cichoszanka

komentarz: Formant -owa tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -ówna odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie kobiety używają zwyczajowo. Natomiast nazwiska odojcowskie z formantem -anka znane są w języku mówionym.

• Venczeslaus Czechosz (pro Czychosz) 1441 SSNO I 361
• In Bresth ... quendam Cychosz, mercatorem defunctum 1480 SSNO I 361
• Cichosz 1508, XVII, XVIII AntrP I 318
• Thomae Cichosz 1660 NZłot I 97
• Cichoszanka 1668 AntrP I 318
• Agnes Cichos 1878 NOpol 126
• Johann Czichosz 1882 NOpol 126
• Alexander Cichos, szewc 1913 NOpol 126
• Cichosz XX RymNPol I 93

• od wyrazu pospolitego
  • przezwiskowe
    Cichosz, od ap. cichosz 'małomówny' lub Cich-osz, od ap. cich, cichy Sstp

• derywowane
• z sufiksem
  Cich-osz; suf. -osz w funkcji charakteryzującej (pierwotnie na określenie osoby małomównej)
• niederywowane
lub Cichosz < ap. cichosz.

Cihosz, Cichos, Cichoś

Cihosz - graficzna odmianka nazwiska z -h- w miejsce -ch-, mająca jedynie 2 nosicieli w Polsce centralnej; warianty Cichos, Cichoś z obocznymi suf. -os -oś.

• Niemcy / liczba wystąpień: 280 / źródło: http://legacy.stoepel.net/en/Default.aspx
• USA / liczba wystąpień: 262 / źródło: http://britishsurnames.co.uk/surname/cichosz/stats
• Francja / liczba wystąpień: 32 / źródło: http://www.geopatronyme.com/cgi-bin/carte/nomcarte.cgi?numero=0077777&periode=4
• Dania / liczba wystąpień: 16 / źródło: http://www.danskernesnavne.navneforskning.ku.dk/personnavne.asp
• Norwegia / liczba wystąpień: 16 / źródło: http://www.ssb.no/navn
• Szwecja / liczba wystąpień: 16 / źródło: https://www.scb.se/en/finding-statistics/sverige-i-siffror/namesearch/Search/?nameSearchInput=Cichosz
• Hiszpania / liczba wystąpień: 6 / źródło: http://www.ine.es/apellidos/formGeneral.do?vista=4
• Belgia / liczba wystąpień: 4 / źródło: https://familienaam.be/Cichosz
• Australia / liczba wystąpień: 2 / źródło: http://britishsurnames.co.uk/surname/cichosz/stats
• Holandia / liczba wystąpień: 2 / źródło: https://www.cbgfamilienamen.nl/nfb/detail_naam.php?gba_lcnaam=cichosz&gba_naam=Cichosz&nfd_naam=Cichosz&operator=eq&taal=
• Czechy / liczba wystąpień: 1 / źródło: https://www.kdejsme.cz/prijmeni/Cichosz/hustota/

Wśród nazwisk motywowanych przez imiona staropolskie i chrześcijańskie wyróżnić można dwie podstawowe grupy: 1) formalnie równe pełnym lub skróconym, zdrobniałym formom imion, 2) powstałe od różnych imion w drodze derywacji słowotwórczej lub paradygmatycznej. Często nie można jednoznacznie stwierdzić czy mamy do czynienia z transonimizacją (przejściem z kategorii imion do kategorii nazwisk) czy z utworzeniem nazwiska w drodze derywacji. Podstawami tego typu nazwisk są najczęściej pełne i zdrobniałe imiona chrześcijańskie, rzadziej pełne lub skrócone imiona staropolskie. Nazwiska odimienne wywodzą się z deskrypcji opisowych mówiących o stosunku dwóch osób do siebie lub o charakterystyce konkretnej osoby. Pierwsze, tzw. patronimiczne, w drodze rozwoju doprowadziły do powstania konstrukcji syntetycznych z sufiksami –icz, -owicz, -ewicz, później też –ak, -an, -czyk i innymi sufiksami z podstawowym –k-, wyrażającymi relację ojciec-syn. Nazwiska te uległy stabilizacji w XVII-XVIII w. i potocznie kojarzone są z nazwiskami mieszczan (w tej grupie społecznej występowały najczęściej). Drugie wywodzą się z deskrypcji imię + imię, przy czym imię występujące na drugim miejscu stawało się potencjalnym nazwiskiem niezależnie od tego, czy pełniło pierwotnie funkcję drugiego imienia, patronimu czy zdrobniałej, spieszczonej formy pełnego imienia. O nazwiskach odapelatywnych zob. Babiarz.

• K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 1999/ tom: I
• Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1965/ tom: I
• D. Lech, Nazwy osobowe dziewiętnastowiecznych mieszkańców Opola / rok: 2004
• L. B. Sudakiewicz, Słownik nazwisk mieszkańców Ziemi Złotowskiej / rok: 2011/ tom: I