CZECHOWSKI

forma żeńska równa formalnie męskiej: Czechowski

forma żeńska z formantem paradygmatycznym -a: Czechowska

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Czechowszczanka

komentarz: W przeszłości od nazwisk męskich na -ski tworzono także formy dla córek z sufiksem -anka, być może aby odróżnić żonę od córki.

• Czechowski RymNPol I 111
• Contra dominum Clementem Czechowsky 1396 SSNO I 413
• Dominus Paulus Czechowsky, canonicus Gneznensis ... Paulo de Czechowo 1426 SSNO I 413
• Czechi, villa ... cuius haere(s) ... Falislaus Czechowsky de armis Lelywa 1470-80 SSNO I 413
• Nobilem Iohannem Czechowski, advocatum Gneznensem ... nobilem Iohannem Czachowski 1498 SSNO I 413
• In consistorio (Poznaniensi) ... Nobil(is) ... Iohannes Czechowski 1511 AntrP I 332
• Districtus Wisliciensis ... Czechow ... Nicolai Dawid Czechowski ... Valentini Olszowi Czechowski 1579 AntrP I 332
• Susanna Czechowska (de Kielce) 1631 AntrP I 332
• Districtus Lublinensis ... Niezabitow ... Nobilis Christophorus Czechowski 1676 AntrP I 332
• Franciscus Czechowski z Brzoskwini 1771 AntrP I 332
• Zophia Czechowsczonka (z Brzoskwini) 1779 AntrP I 332
• Czechowski 1808 GórPow 47

• od nazwy własnej
  • odmiejscowe
    Czech-owski, od n. m. Czechy, krak., gm. Słomniki, lub Czechow-ski, Czechowo, pozn., gm. Niechanowo, Czechowo, dziś Czachowo, płoc., gm. Gozdowo, Czechów, kiel., gm. Kije, Czechów, d. Czechówka, dziś cz. mta Lublin, Czechowice, kat., mto, NOdm.

• derywowane
• z sufiksem
  Czechow-ski < n. m. Czechowo, Czechów, Czechowice (po dezintegracji podstawy) lub Czech-owski < n. m. Czechy; suf. -(ow)ski pierwotnie wskazywał na pochodzenie z danej miejscowości lub jej posiadanie

Czachowski (por. materiał historyczny), Czechoski

Czachowski - forma hiperpoprawna. Wahania zachodziły w n. m. w wyniku mieszania motywujących je staropolskich imion skróconych Czech i Czach. Odmianka Czechoski z uproszczeniem grupy spółgłoskowej -wsk- > -sk-

• USA / liczba wystąpień: 528 / źródło: http://britishsurnames.co.uk/surname/czechowski/stats
• Niemcy / liczba wystąpień: 262 / źródło: http://legacy.stoepel.net/en/Default.aspx
• Słowacja / liczba wystąpień: 50 / źródło: http://slovniky.korpus.sk/
• Szwecja / liczba wystąpień: 43 / źródło: http://www.scb.se/Pages/NameSearch____259432.aspx
• Australia / liczba wystąpień: 18 / źródło: http://britishsurnames.co.uk/surname/czechowski/stats
• Dania / liczba wystąpień: 15 / źródło: http://www.danskernesnavne.navneforskning.ku.dk/personnavne.asp
• Norwegia / liczba wystąpień: 15 / źródło: http://www.ssb.no/navn
• Holandia / liczba wystąpień: 10 / źródło: http://www.cbgfamilienamen.nl/nfb/
• Hiszpania / liczba wystąpień: 6 / źródło: http://www.ine.es/apellidos/formGeneral.do?vista=4
• Czechy / liczba wystąpień: 6 / źródło: https://www.kdejsme.cz/
• Szwajcaria / liczba wystąpień: 5 / źródło: http://www.verwandt.ch
• Belgia / liczba wystąpień: 5 / źródło: https://familienaam.be/Czechowska
• Austria / liczba wystąpień: 3 / źródło: http://www.verwandt.at

Nazwisko najczęstsze na Mazowszu (warszawskie), a także na Górnym Śląsku i w Wielkopolsce (poznańskie), co odpowiada stanowi historycznemu. Poza granicami Polski także w formie adaptacji graficznej Czechowsky.

• K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 1999/ tom: I
• Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1965/ tom: I
• Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2007/ tom: I
• H. Górnowicz, Słownik nazwisk mieszkańców Powiśla Gdańskiego / rok: 1992
• Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2007/ tom: I