CZYŻEWSKI

forma żeńska równa formalnie męskiej: Czyżewski

forma żeńska z formantem paradygmatycznym -a: Czyżewska

komentarz: Rzadko spotyka się nazwiska na -ski (formalnie równe nazwisku męskiemu) odnoszące się do kobiet. W Polsce 7 kobiet nosi nazwisko Czyżewski. Bardzo rzadko w odniesieniu do mężczyzn występują formy na -ska (w Polsce są to odosobnione przypadki); częściej postaci na -ska w odniesieniu do mężczyzn spotykane są poza granicami Polski i jest to efekt urzędowego zapisywania (np. przez władze imigracyjne) nazwiska małoletniego dziecka, pozostającego pod wyłączną opieką matki, której nazwisko kończyło się na -ska. Zdarzało się, że takie formy wpisywano dla nieślubnych synów.

• Nobilis Johannes, heres de Czyzewo ... nobilis Johannes Czyzewsky 1436 SSNO I 445
• Czyżewski 1465 RymNPol I 120
• Czyżewska 1572 AntrP I 341
• Czyżewski 1572, XVII, XVIII AntrP I 341
• et Petro Czyzewski 1721 NZłot I 108
• Czyżewski Adalbert 1749 GórPow 49
• Josepho Czyzewski 1804 NBrań 171
• Czyzewski 1841 GórPow 49
• Augustyn Czyżewski 1920 GórPow 49

• od nazwy własnej
  • odmiejscowe
    Czyżew-ski, od n. m. Czyżew, płoc., gm. Sanniki, Czyżew, łomż, gm. Czyżew-Osada ( 8 wsi drobnoszlacheckich), Czyżewo, włoc., gm. Rypin. Wiązanie nazwiska z mazowieckimi miejscowościami jest tym bardziej uprawnione, że dziś największa liczba nosicieli notowana jest na Mazowszu.

• derywowane
• z sufiksem
  Czyżew-ski < n. m. Czyżew, Czyżewo; suf. -ski pierwotnie wskazywał na pochodzenie z danej miejscowości lub jej posiadanie

Ciżewski

Ciżewski (111 nosicieli, głównie w woj. podlaskim i warmińsko-mazurskim; brak nosicieli w woj. małopolskim i podkarpackim) jest odmianką graficzną powstałą może pod wpływem grafii niemieckiej.

• USA / liczba wystąpień: 714 / źródło: http://britishsurnames.co.uk/surname/czyzewski/
• Niemcy / liczba wystąpień: 244 / źródło: Poza granicami Polski w formie adaptacji graficznej Boratynski (bez znaku diakrytycznego)
• Australia / liczba wystąpień: 39 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk
• Hiszpania / liczba wystąpień: 27 / źródło: http://www.ine.es/apellidos/formGeneral.do?vista=4
• Szwecja / liczba wystąpień: 27 / źródło: http://www.scb.se/Pages/NameSearch____259432.aspx
• Norwegia / liczba wystąpień: 25 / źródło: http://www.ssb.no/navn
• Belgia / liczba wystąpień: 17 / źródło: www.familienaam.be
• Holandia / liczba wystąpień: 9 / źródło: http://www.cbgfamilienamen.nl
• Dania / liczba wystąpień: 9 / źródło: http://www.danskernesnavne.navneforskning.ku.dk/personnavne.asp
• Włochy / liczba wystąpień: 8 / źródło: http://www.gens.info/italia/it/turismo-viaggi-e-tradizioni-italia#.U_RdCCdpfOA
• Słowacja / liczba wystąpień: 7 / źródło: http://slovniky.korpus.sk/
• Francja / liczba wystąpień: 6 / źródło: http://www.geopatronyme.com/cgi-bin/carte/nomcarte.cgi?numero=0077777&periode=4
• Szwajcaria / liczba wystąpień: 2 / źródło: http://www.verwandt.ch/

Poza granicami Polski w formie adaptacji graficznej Czyzewski, Czyzewsky (bez znaku diakrytycznego)

• K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 1999/ tom: I
• Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1965/ tom: I
• Górnowicz, H., Słownuk nazwisk mieszkańców Powiśla Gdańskiego / rok: 1992
• P. Złotkowski, Antroponimia historyczna mieszczan i chłopów Brańska i okolic w ujęciu statycznym i dynamicznym / rok: 2017
• L. B. Sudakiewicz, Słownik nazwisk mieszkańców Ziemi Złotowskiej / rok: 2011/ tom: I