CZARNY

forma żeńska równa formalnie męskiej: Czarny

forma żeńska z formantem paradygmatycznym -a: Czarna

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Czarnina (por. zapisy historyczne)

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Czarnianka (por. zapisy historyczne)

komentarz: Formant -ina tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -anka odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie znane są w języku mówionym.

• Mathias de Byszewy dictus Zarni(!) 1399 SSNO I 404
• Czarny 1405 RymNPol I 109
• Jan Czarni de Skawina 1445 SSNO I 404
• Czarna, consorti olim Iordani, Iudei Leopoliensis 1483 SSNO I 400
• Czarny 1505, XVII, XVIII AntrP I 331
• Czarna 1508, XVII AntrP I 330
• Czarnina fem. 1617 AntrP I 331
• Czarnianka fem. 1639 AntrP I 331
• Szymon Czrny 1660 NOles 32
• Anna Czierny 1660 NOles 32
• Stanisław Czerny 1677 NOles 32
• Jan Czyrny 1708 NOles 32

• od wyrazu pospolitego
  • przezwiskowe
    Czarny, od przym. czarny o wielu znaczeniach, m. in. 'bardzo ciemny; brudny; śniady; brzydki, szpetny; zły' Sstp, SXVI, NAp

• niederywowane
Czarny (pierwotnie zapewne w funkcji deskryptywnej)

zob. Czorny, Czerny, Czyrny

Czorny - odmianka gwarowa, ze zmianą -ar- > -or-, występująca przede wszystkim w woj. śląskim, Czerny - wariant, ze śródgłosową grupą -er-, mający najwięcej nosicieli w woj. śląskim, Czyrny - postać ze zmianą -er- > -yr- pojawiająca się głównie w woj. podkarpackim.

• Niemcy / liczba wystąpień: 500 / źródło: http://legacy.stoepel.net/en/Default.aspx
• USA / liczba wystąpień: 393 / źródło: http://britishsurnames.co.uk/surname/czarny/stats
• Słowacja / liczba wystąpień: 318 / źródło: http://slovniky.korpus.sk/
• Francja / liczba wystąpień: 51 / źródło: http://www.journaldesfemmes.com/nom-de-famille/nom/54165/czarny.shtml
• Australia / liczba wystąpień: 24 / źródło: http://britishsurnames.co.uk/surname/czarny/stats
• Norwegia / liczba wystąpień: 10 / źródło: http://www.ssb.no/navn
• Belgia / liczba wystąpień: 10 / źródło: https://familienaam.be/Czarny
• Szwecja / liczba wystąpień: 10 / źródło: https://www.scb.se/en/finding-statistics/sverige-i-siffror/namesearch/Search/?nameSearchInput=Czarny
• Dania / liczba wystąpień: 9 / źródło: http://www.danskernesnavne.navneforskning.ku.dk/
• Hiszpania / liczba wystąpień: 9 / źródło: http://www.ine.es/apellidos/formGeneral.do?vista=4
• Holandia / liczba wystąpień: 4 / źródło: https://www.cbgfamilienamen.nl/nfb/detail_naam.php?gba_lcnaam=czarny&gba_naam=Czarny&nfd_naam=Czarny&operator=eq&taal=
• Czechy / liczba wystąpień: 1 / źródło: https://www.kdejsme.cz/prijmeni/Czarny/hustota/

Poza granicami Polski także w formach adaptacyjnych Scharny, Tzarny.

• DFD: Czarny

• K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 1999/ tom: I
• Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1965/ tom: I
• Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2007/ tom: I