GUZ

Ogólna liczba: 4470

Kobiety: 2280

Mężczyźni: 2190

Ranga: 1082

Województwa
  1. LUBELSKIE / 1687
  2. POMORSKIE / 450
  3. MAZOWIECKIE / 380
  4. DOLNOŚLĄSKIE / 325
  5. ŚWIĘTOKRZYSKIE / 285
  6. ŚLĄSKIE / 245
  7. KUJAWSKO-POMORSKIE / 199
  8. ZACHODNIOPOMORSKIE / 186
  9. PODKARPACKIE / 158
  10. ŁÓDZKIE / 140
  11. WARMIŃSKO-MAZURSKIE / 138
  12. OPOLSKIE / 78
  13. WIELKOPOLSKIE / 76
  14. MAŁOPOLSKIE / 47
  15. LUBUSKIE / 40
  16. PODLASKIE / 36
Powiaty:
  1. LUBARTOWSKI / 464
  2. LUBLIN / 238
  3. TCZEWSKI / 169
  4. ŚWIDNICKI / 162
  5. PUŁAWSKI / 126
  6. M.ST.WARSZAWA / 124
  7. CHEŁM / 96
  8. STAROGARDZKI / 94
  9. KIELECKI / 92
  10. SANDOMIERSKI / 90
  11. BIALSKI / 89
  12. KRASNOSTAWSKI / 84
  13. CHEŁMSKI / 78
  14. RADZYŃSKI / 77
  15. LUBELSKI / 69
  16. GDAŃSK / 67
Gminy:
  1. M. LUBLIN / 238
  2. KOCK / 208
  3. LUBARTÓW / 149
  4. M. CHEŁM / 96
  5. ŚWIDNIK / 74
  6. TCZEW / 70
  7. M. GDAŃSK / 67
  8. KURÓW / 58
  9. PELPLIN / 51
  10. M. SZCZECIN / 50
  11. STAROGARD GDAŃSKI / 50
  12. PISZCZAC / 49
  13. DALESZYCE / 47
  14. PUŁAWY / 46
  15. RADZYŃ PODLASKI / 46
  16. M. KIELCE / 43

forma żeńska równa formalnie męskiej: Guz

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Guzowa

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Guzówna

inne: Guzka

komentarz: Formant -owa tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -ówna odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie kobiety używają zwyczajowo. Natomiast nazwiska odmężowskie z formantem -ka znane są w języku mówionym.

  • Guz RymNPol I 286
  • Famosa domina Stanislawa, heredissa de Plona, resignavit accionem suam totalem ... marito suo dicto Gusz ... ipse Gusz 1407 SSNO II 237
  • Gus Brgman consul(e) Sanocens(i) 1437 SSNO II 237
  • Kmethon(em) in Blaszow videlicet ... Martinum Guz 1453 SSNO II 237
  • Guz 1501, XVII, XVIII AntrP I 579
  • Teresia Guzka 1713 NZłot I 183
  • Guzowa 1750 AntrP I 579
  • Casimirum Guz 1750 NBrań 199
  • Francisca Gus 1822 NZłot I 183

  • od wyrazu pospolitego
    • przezwiskowe
      Guz, od ap. guz 'gula, narośl' Sstp, także 'człowiek bardzo małego wzrostu, karzeł' SXVI

  • niederywowane
  • Guz

Gusz

Bardzo rzadko spotykana odmianka graficzna oddającą hiperpoprawną ucieczkę od mazurzenia

Nazwiska motywowane przezwiskami charakteryzującymi stanowią najliczniejszą grupę polskich nazwisk. W funkcji przezwiska, później spetryfikowanego w nazwisko, mógł wystąpić niemal każdy wyraz pospolity mający samodzielne znaczenie. Mogła tu działać kreacja metaforyczna, metonimiczna, za pomocą epitetu oraz charakterystyki poprzez zawód, stanowisko, pełnioną funkcję. Współczesne nazwiska odapelatywne od charakteryzujących przezwisk różnią się brakiem ekspresywności. Są one jednak dowodem na stosunki międzyludzkie, obserwację świata zewnętrznego i innych ludzi. Podstawę nominacji stanowiło porównanie człowieka do zwierząt, roślin, przedmiotów oraz charakterystyka odnosząca się do cech fizycznych, wyglądu, zachowania nazywanego. Wykorzystywane w tym procesie były apelatywy rzeczownikowe i przymiotnikowe najczęściej o negatywnym znaczeniu desygnacyjnym lub konotacyjnym, rzadziej – o znaczeniu pozytywnym. Są wśród tego typu nazwisk takie, które są formalnie równe wyrazom pospolitym – tworzone są w drodze onimizacji na płaszczyźnie przezwisk i przenoszone do kategorii nazwisk. Są też twory derywowane sufiksalnie oraz derywaty paradygmatyczne. Nie zawsze możliwe jest ustalenie podstawy i formantu – nazwiska mogą być wieloznaczne semantycznie i strukturalnie. Do tej grupy należą też nazwiska wskazujące na wykonywany zawód, stanowisko, godność, pełnioną funkcję. Od nazwisk od charakteryzujących przezwisk różni je brak przezwiskowości i ekspresji – tu odwoływano się bezpośrednio do znaczenia motywującego leksemu. Mamy więc przejście od deskrypcji określonej niepełnej do nazwiska, czyli np. ktoś był kowalem i nazywa się Kowal. Stawia to takie nazwiska w strefie przejściowej między apelatywem a nazwą własną. Proces ich powstawania opierał się na deskrypcji lub metonimii. Stosunkowo późno przezwiska charakteryzujące uległy petryfikacji w nazwiska. Przyjmuje się, ze dokonało się to najwcześniej w XVIII wieku. Stereotypowo nazwiska te nazywa się chłopskimi, gdyż najliczniej występowały w tej dawnej warstwie społecznej. W innych warstwach społecznych często podlegały „ulepszaniu” przez dodanie sufiksu –ski (i jego rozszerzeń) lub –icz (i jego rozszerzeń).

  • K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 1999/ tom: I
  • Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1968/ tom: II
  • P. Złotkowski, Antroponimia historyczna mieszczan i chłopów Brańska i okolic w ujęciu statycznym i dynamicznym / rok: 2017
  • L. B. Sudakiewicz, Słownik nazwisk mieszkańców Ziemi Złotowskiej / rok: 2011/ tom: I