NYKIEL

forma żeńska równa formalnie męskiej: Nykiel

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Nyk(ie)lowa, Nyklina

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Nyk(ie)lówna

komentarz: Formant -owa tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -ówna odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie kobiety używają zwyczajowo. Natomiast nazwiska z odmężowskim formantem -ina znane są w języku mówionym.

• Mikiel, Mikel, Nikiel, Nikieł, Nikel, Nikkel, Nikil, Nykel, Nykiel RymNPol II 97-99
• Nickel von Cracow 1372 SSNO III 483
• Ad instanciam Nikel, civis de Coszmin ... Ysze Jacub nye dal gwaltem policzka Nyklowy 1420 SSNO III 483
• Super nobilem Nicolaum alias Nykyel, scoltetum de Hartha 1473 SSNO III 483
• Laurencius dictus Nykyel (de Łodzia) 1525 AntrP III 155
• Districtus Szadkoviensis ... Wierschy ... sors Joan(nis) Nykiel 1552 AntrP III 155
• Elisabeth Niklowa de Białogon 1601 AntrP III 155
• Catherina Niklina z Niegoszowic 1608 AntrP III 156
• Inwentarz ... wsi Szreniawa ... kmieć(-) ... Jędrzej Nykiel 1661 AntrP III 155
• Z ... Adwigąm Nyklowną (z Łodzi) 1672 AntrP III 156
• Wieś Opatow ... Paweł Nykiel 1789 AntrP III 155
• Joannes Nykiel 1845 NZłot II 75

• od nazwy własnej
  • odimienne
    Nykiel, niem. derywat od im. Mikołaj, Nikołaj, greckie Nikolaos (greckie nike 'zwycięstwo' i laos 'lud, ludzie, wojownicy' NCh), niem. Nicolaus, Nickel (Gottsch 447)

• derywowane
• z sufiksem
  Nyki-el, por. niem. Nicolaus, Nick-el. Derywacja zaszła na gruncie jęz. niemieckiego, do jęz. polskiego zapożyczono już gotową formę, która funkcjonowała początkowo wyłącznie jako imię, później zaczęła pełnić funkcję drugiego określenia.

Mikiel, Mikel, Nikiel, Nikieł, Nikel, Nikkel, Nikil, Nykel, Nykiel

Jak zazwyczaj w wypadku nazwisk zapożyczonych, nazwisko na gruncie polskim ulegało - w zależności od stopnia przyswojenia - różnym przemianom fonetycznym. W zapisach historycznych - w związku ze średniowieczną pisownią - trudno odróżnić warianty Ni-, Ny-. Zmiana nagłosowego N- na M- w imieniu Mikołaj (< Nicolaus) jest ogólnosłowiańska i tłumaczona różnie (dysymilacją N-, M- lub wymianą miękkich N- na M-). Na gruncie niemieckim formy z nagłosowym M- nie występują.

• USA / liczba wystąpień: 325 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk/
• Niemcy / liczba wystąpień: 96 / źródło: http://legacy.stoepel.net/en/Default.aspx
• Francja / liczba wystąpień: 68 / źródło: http://www.journaldesfemmes.com/nom-de-famille
• Australia / liczba wystąpień: 62 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk/
• Hiszpania / liczba wystąpień: 23 / źródło: http://www.ine.es/
• Norwegia / liczba wystąpień: 20 / źródło: http://www.ssb.no/navn
• Czechy / liczba wystąpień: 10 / źródło: http://www.kdejsme.cz/
• Dania / liczba wystąpień: 9 / źródło: http://www.danskernesnavne.navneforskning.ku.dk/personnavne.asp
• Austria / liczba wystąpień: 5 / źródło: http://www.verwandt.at
• Szwajcaria / liczba wystąpień: 2 / źródło: http://www.verwandt.ch
• Szwecja / liczba wystąpień: 2 / źródło: https://www.scb.se/en/finding-statistics/sverige-i-siffror/namesearch/Search/?nameSearchInput=Nykiel

Nazwisko najczęstsze we wschodniej Małopolsce (tarnowskie, przemyskie, rzeszowskie) i na Śląsku (Bielsko-Biała).

• K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 1999/ tom: II
• Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2011/ tom: III
• Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1971/ tom: III
• L. B. Sudakiewicz, Słownik nawisk mieszkańców Ziemi Złotowskiej / rok: 2012/ tom: II