PIEKARZ

Ogólna liczba: 4254

Kobiety: 2147

Mężczyźni: 2107

Ranga: 1155

Województwa
  1. MAŁOPOLSKIE / 1267
  2. PODKARPACKIE / 620
  3. LUBELSKIE / 473
  4. DOLNOŚLĄSKIE / 436
  5. ŚLĄSKIE / 345
  6. MAZOWIECKIE / 305
  7. KUJAWSKO-POMORSKIE / 158
  8. ŁÓDZKIE / 148
  9. ZACHODNIOPOMORSKIE / 141
  10. OPOLSKIE / 102
  11. POMORSKIE / 83
  12. WIELKOPOLSKIE / 67
  13. LUBUSKIE / 44
  14. WARMIŃSKO-MAZURSKIE / 36
  15. ŚWIĘTOKRZYSKIE / 22
  16. PODLASKIE / 7
Powiaty:
  1. TARNOWSKI / 208
  2. KRAŚNICKI / 203
  3. KRAKÓW / 195
  4. ŁAŃCUCKI / 172
  5. BRZESKI / 155
  6. NOWOSĄDECKI / 109
  7. MYŚLENICKI / 108
  8. BOCHEŃSKI / 106
  9. JASIELSKI / 97
  10. KRAKOWSKI / 82
  11. LUBLIN / 80
  12. OLKUSKI / 76
  13. BOLESŁAWIECKI / 69
  14. STALOWOWOLSKI / 69
  15. WROCŁAW / 67
  16. M.ST.WARSZAWA / 67
Gminy:
  1. M. KRAKÓW / 195
  2. KRAŚNIK / 151
  3. BRZESKO / 102
  4. SZERZYNY / 91
  5. JASŁO / 87
  6. MYŚLENICE / 86
  7. M. LUBLIN / 80
  8. BOCHNIA / 80
  9. ŁAŃCUT / 73
  10. OLKUSZ / 67
  11. M. RZESZÓW / 57
  12. BIAŁOBRZEGI / 57
  13. M. NOWY SĄCZ / 51
  14. M. GLIWICE / 45
  15. JERZMANOWICE-PRZEGINIA / 44
  16. CZARNA / 43

forma żeńska równa formalnie męskiej: Piekarz

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Piekarzowa

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Piekarzówna

inne: Piekarzonka (forma gwarowa)

komentarz: Formant -owa tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -ówna odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie kobiety używają zwyczajowo. Natomiast nazwiska odojcowskie z formantem -onka znane są w języku mówionym.

  • Piekarz, Piekar, Piekorz RymNPol II 231
  • Aream in Niepolomicze, quam inhabitant Mathias Piekarz et Nazimny (1456)XVI SSNO IV 235
  • Piekarz, Piekar 1520, XVII, XVIII AntrP III 361
  • Piekarzowa 1571 AntrP III 361
  • Piekarzówna 1608 AntrP III 361
  • Piekarzonka 1671 AntrP III 361
  • Thomas Piekorz, szewc, Brynica 1886 NOpol 199
  • Piekarz 1900 GórPow 172

  • od wyrazu pospolitego
    • odzawodowe
      Piekarz, od ap. piekarz, por. psł. *pekarjь, starosaskie bakkeri, śrwniem. becker, NAp

  • niederywowane
  • Piekarz

Piekar, Piekorz

Wariant Piekar może jako ucieczka od apelatywu, ma współcześnie 147 nosicieli, mieszkających głównie na Śląsku. Odmianka Piekorz, z typowym dla gwar śląskich -orz ma 644 nosicieli, mieszkających głównie w tym regionie kraju.

Nazwiska motywowane przezwiskami charakteryzującymi stanowią najliczniejszą grupę polskich nazwisk. W funkcji przezwiska, później spetryfikowanego w nazwisko, mógł wystąpić niemal każdy wyraz pospolity mający samodzielne znaczenie. Mogła tu działać kreacja metaforyczna, metonimiczna, za pomocą epitetu oraz charakterystyki poprzez zawód, stanowisko, pełnioną funkcję. Współczesne nazwiska odapelatywne od charakteryzujących przezwisk różnią się brakiem ekspresywności. Są one jednak dowodem na stosunki międzyludzkie, obserwację świata zewnętrznego i innych ludzi. Podstawę nominacji stanowiło porównanie człowieka do zwierząt, roślin, przedmiotów oraz charakterystyka odnosząca się do cech fizycznych, wyglądu, zachowania nazywanego. Wykorzystywane w tym procesie były apelatywy rzeczownikowe i przymiotnikowe najczęściej o negatywnym znaczeniu desygnacyjnym lub konotacyjnym, rzadziej – o znaczeniu pozytywnym. Są wśród tego typu nazwisk takie, które są formalnie równe wyrazom pospolitym – tworzone są w drodze onimizacji na płaszczyźnie przezwisk i przenoszone do kategorii nazwisk. Są też twory derywowane sufiksalnie oraz derywaty paradygmatyczne. Nie zawsze możliwe jest ustalenie podstawy i formantu – nazwiska mogą być wieloznaczne semantycznie i strukturalnie. Do tej grupy należą też nazwiska wskazujące na wykonywany zawód, stanowisko, godność, pełnioną funkcję. Od nazwisk od charakteryzujących przezwisk różni je brak przezwiskowości i ekspresji – tu odwoływano się bezpośrednio do znaczenia motywującego leksemu. Mamy więc przejście od deskrypcji określonej niepełnej do nazwiska, czyli np. ktoś był kowalem i nazywa się Kowal. Stawia to takie nazwiska w strefie przejściowej między apelatywem a nazwą własną. Proces ich powstawania opierał się na deskrypcji lub metonimii. Stosunkowo późno przezwiska charakteryzujące uległy petryfikacji w nazwiska. Przyjmuje się, ze dokonało się to najwcześniej w XVIII wieku. Stereotypowo nazwiska te nazywa się chłopskimi, gdyż najliczniej występowały w tej dawnej warstwie społecznej. W innych warstwach społecznych często podlegały „ulepszaniu” przez dodanie sufiksu –ski (i jego rozszerzeń) lub –icz (i jego rozszerzeń).

  • Górnowicz, H., Słownuk nazwisk mieszkańców Powiśla Gdańskiego / rok: 1992
  • Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2011/ tom: III
  • Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1974/ tom: IV
  • K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 2001/ tom: II
  • D. Lech, Nazwy osobowe dziewiętnastowiecznych mieszkańców Opola / rok: 2004