RACHWAŁ

forma żeńska równa formalnie męskiej: Rachwał

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Rachwałowa

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Rachwałówna

komentarz: Formant -owa tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -ówna odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie kobiety używają zwyczajowo.

• Rachwał, Rachfał, Rachwal, Rachfahl, Rachwoł, Rachwol, Rakwał, Rechwał, Rechwal, Rochwał RymNPol I 334
• Rachfal de Kancerzino 1391 SSNO IV 434
• Nobilis Nicolaus alias Rachffal de Stroza ... ipse Nicolaus Raphael 1490 SSNO IV 434
• Petrum et Mathiam Rachwalowye, haeredes de Lopyennyk 1519 AntrP IV 120
• Szczęsna Rachwałowna de villa Zar 1603 AntrP IV 121
• Georgius Laurentii Rachwał, Crosnensis, dioecesis Cracoviensis 1611 AntrP IV 120
• Inwentarz wsi Łobzowa ... Maciej Rachwał 1789 AntrP IV 120

• od nazwy własnej
  • odimienne
    Rachwał, od im. Rafał (: hebr, repha'el '( którego) Bóg uzdrawia' , łac. Raphael, polskie Rafał, Rachwał), por. ICh. Na gruncie polskim -f- przeszło w -chf-, -chw-. Jest to zjawisko tzw. hiperpoprawności w związku z częstym przechodzeniem grupy -chw- w -f- w średniowiecznych dialektach (chwalić - falić).

• niederywowane
Rachwał

Rachfał (zob.), Rachwal, Rachfahl, Rachwoł, Rachwol, Rakwał, Rechwał, Rechwal, Rochwał

Warianty nie mają zbyt wielu nosicieli, jedynie częstszy jest wariant graficzny Rachfał; część to warianty zgermanizowane graficznie (Rachfahl) i charakterystyczne dla Śląska warianty gwarowe Rachwoł, Rachwol. Charakter gwarowy mają też warianty Rechwał, Rechwal (gwarowa zmiana nagłosowego Ra- w Re-) i Rakwał (zmiana -ch- w -k-).

• USA / liczba wystąpień: 278 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk/
• Niemcy / liczba wystąpień: 248 / źródło: http://legacy.stoepel.net/en/Default.aspx
• Francja / liczba wystąpień: 33 / źródło: http://www.journaldesfemmes.com/nom-de-famille
• Australia / liczba wystąpień: 32 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk/
• Norwegia / liczba wystąpień: 12 / źródło: http://www.ssb.no/navn
• Słowacja / liczba wystąpień: 11 / źródło: https://slovnik.juls.savba.sk/?w=rachval&s=exact&c=eba7&cs=&d=priezviska#
• Hiszpania / liczba wystąpień: 7 / źródło: http://www.ine.es/
• Dania / liczba wystąpień: 6 / źródło: http://www.danskernesnavne.navneforskning.ku.dk/personnavne.asp
• Szwecja / liczba wystąpień: 4 / źródło: https://www.scb.se/en/finding-statistics/sverige-i-siffror/namesearch/Search/?nameSearchInput=Rachwal

Nazwisko najczęstsze w pasie południowej i południowo-wschodniej Małopolski (tarnowskie, krakowskie, krośnieńskie), a także w przylegającej do Małopolski części Górnego Śląska (katowickie). Poza granicami Polski w formie adaptacji graficznej Rachwal (bez znaku diakrytycznego), Rachval, Rachfahl.

• por. DMNES: Raphael

• K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 1999/ tom: I
• Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1974/ tom: IV
• Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2013/ tom: IV