RYBA

Ogólna liczba: 4612

Kobiety: 2322

Mężczyźni: 2290

Ranga: 1031

Województwa
  1. MAŁOPOLSKIE / 1225
  2. PODKARPACKIE / 1031
  3. ŚLĄSKIE / 458
  4. DOLNOŚLĄSKIE / 449
  5. LUBELSKIE / 262
  6. WIELKOPOLSKIE / 260
  7. ŚWIĘTOKRZYSKIE / 188
  8. MAZOWIECKIE / 127
  9. OPOLSKIE / 123
  10. ŁÓDZKIE / 109
  11. LUBUSKIE / 97
  12. ZACHODNIOPOMORSKIE / 97
  13. POMORSKIE / 94
  14. KUJAWSKO-POMORSKIE / 74
  15. / 25
  16. WARMIŃSKO-MAZURSKIE / 18
Powiaty:
  1. TARNOWSKI / 308
  2. DĘBICKI / 205
  3. MIELECKI / 186
  4. BRZOZOWSKI / 164
  5. CHRZANOWSKI / 153
  6. KRAKÓW / 152
  7. GORLICKI / 151
  8. JASIELSKI / 101
  9. WROCŁAW / 91
  10. BRZESKI / 88
  11. KRAŚNICKI / 87
  12. KROTOSZYŃSKI / 84
  13. NOWOSĄDECKI / 77
  14. JAWORZNO / 76
  15. M.ST.WARSZAWA / 74
  16. WADOWICKI / 73
Gminy:
  1. M. KRAKÓW / 152
  2. BRZOZÓW / 129
  3. SZERZYNY / 116
  4. RADOMYŚL WIELKI / 106
  5. BIECZ / 101
  6. PILZNO / 96
  7. M. JAWORZNO / 76
  8. MIELEC / 73
  9. ALWERNIA / 64
  10. RZEPIENNIK STRZYŻEWSKI / 58
  11. DĘBICA / 56
  12. KROTOSZYN / 55
  13. M. TARNÓW / 53
  14. MILICZ / 44
  15. CZCHÓW / 42
  16. GORLICE / 40

forma żeńska równa formalnie męskiej: Ryba

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Rybina

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Rybianka, Rybówna

komentarz: Formant -ina tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -anka odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie znane są w języku mówionym. Natomiast nazwiska z odojcowskim formantem -ówna kobiety używają zwyczajowo.

  • Hincze Ryba 1401 GórPow 195
  • Heyncze Rybe 1407 GórPow 195
  • Consul(-) de Brzesznicza ... Petrus Ryba 1461 SSNO IV 522
  • Ryba 1684 AntrP IV 225
  • Rybina 1702 AntrP IV 225
  • Rybówna 1783 AntrP IV 226
  • Marianna Ryba 1875 NOpol 210
  • Ryba XVIII AntrP IV 225
  • Ryba XX RymNPol II 373

  • od wyrazu pospolitego
    • przezwiskowe
      Ryba, od ap. ryba 'zwierzę skrzelowe, pokryte łuskami' Sstp, zapewne na określenie rybaka lub człowieka, jakoś przypominającego rybę.

  • niederywowane
  • Ryba

Rybe

Postać Rybe zniemczona z -e za -a, poświadczona tylko historycznie na Pomorzu

Nazwiska motywowane przezwiskami charakteryzującymi stanowią najliczniejszą grupę polskich nazwisk. W funkcji przezwiska, później spetryfikowanego w nazwisko, mógł wystąpić niemal każdy wyraz pospolity mający samodzielne znaczenie. Mogła tu działać kreacja metaforyczna, metonimiczna, za pomocą epitetu oraz charakterystyki poprzez zawód, stanowisko, pełnioną funkcję. Współczesne nazwiska odapelatywne od charakteryzujących przezwisk różnią się brakiem ekspresywności. Są one jednak dowodem na stosunki międzyludzkie, obserwację świata zewnętrznego i innych ludzi. Podstawę nominacji stanowiło porównanie człowieka do zwierząt, roślin, przedmiotów oraz charakterystyka odnosząca się do cech fizycznych, wyglądu, zachowania nazywanego. Wykorzystywane w tym procesie były apelatywy rzeczownikowe i przymiotnikowe najczęściej o negatywnym znaczeniu desygnacyjnym lub konotacyjnym, rzadziej – o znaczeniu pozytywnym. Są wśród tego typu nazwisk takie, które są formalnie równe wyrazom pospolitym – tworzone są w drodze onimizacji na płaszczyźnie przezwisk i przenoszone do kategorii nazwisk. Są też twory derywowane sufiksalnie oraz derywaty paradygmatyczne. Nie zawsze możliwe jest ustalenie podstawy i formantu – nazwiska mogą być wieloznaczne semantycznie i strukturalnie. Do tej grupy należą też nazwiska wskazujące na wykonywany zawód, stanowisko, godność, pełnioną funkcję. Od nazwisk od charakteryzujących przezwisk różni je brak przezwiskowości i ekspresji – tu odwoływano się bezpośrednio do znaczenia motywującego leksemu. Mamy więc przejście od deskrypcji określonej niepełnej do nazwiska, czyli np. ktoś był kowalem i nazywa się Kowal. Stawia to takie nazwiska w strefie przejściowej między apelatywem a nazwą własną. Proces ich powstawania opierał się na deskrypcji lub metonimii. Stosunkowo późno przezwiska charakteryzujące uległy petryfikacji w nazwiska. Przyjmuje się, ze dokonało się to najwcześniej w XVIII wieku. Stereotypowo nazwiska te nazywa się chłopskimi, gdyż najliczniej występowały w tej dawnej warstwie społecznej. W innych warstwach społecznych często podlegały „ulepszaniu” przez dodanie sufiksu –ski (i jego rozszerzeń) lub –icz (i jego rozszerzeń).

  • Górnowicz, H., Słownuk nazwisk mieszkańców Powiśla Gdańskiego / rok: 1992
  • Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1974/ tom: IV
  • Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2013/ tom: IV
  • K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 2001/ tom: II
  • D. Lech, Nazwy osobowe dziewiętnastowiecznych mieszkańców Opola / rok: 2004