SPYCHAŁA

Ogólna liczba: 4584

Kobiety: 2305

Mężczyźni: 2279

Ranga: 1038

Województwa
  1. WIELKOPOLSKIE / 2134
  2. ŁÓDZKIE / 461
  3. LUBUSKIE / 334
  4. DOLNOŚLĄSKIE / 321
  5. MAZOWIECKIE / 224
  6. ŚLĄSKIE / 221
  7. KUJAWSKO-POMORSKIE / 220
  8. ZACHODNIOPOMORSKIE / 208
  9. WARMIŃSKO-MAZURSKIE / 147
  10. POMORSKIE / 105
  11. OPOLSKIE / 69
  12. ŚWIĘTOKRZYSKIE / 38
  13. MAŁOPOLSKIE / 30
  14. PODKARPACKIE / 27
  15. PODLASKIE / 25
  16. LUBELSKIE / 20
Powiaty:
  1. SZAMOTULSKI / 389
  2. POZNAŃ / 338
  3. POZNAŃSKI / 219
  4. WIELUŃSKI / 208
  5. NOWOTOMYSKI / 160
  6. ŚWIEBODZIŃSKI / 143
  7. WROCŁAW / 117
  8. ŁÓDŹ / 117
  9. MIĘDZYCHODZKI / 105
  10. M.ST.WARSZAWA / 81
  11. WRZESIŃSKI / 72
  12. OBORNICKI / 69
  13. CZARNKOWSKO-TRZCIANECKI / 66
  14. ZŁOTOWSKI / 64
  15. BYDGOSZCZ / 62
  16. WĄGROWIECKI / 60
Gminy:
  1. SZAMOTUŁY / 172
  2. ZBĄSZYNEK / 97
  3. WRONKI / 97
  4. WIELUŃ / 97
  5. POZNAŃ-NOWE MIASTO / 92
  6. POZNAŃ-STARE MIASTO / 79
  7. POZNAŃ-GRUNWALD / 73
  8. NOWY TOMYŚL / 63
  9. M. BYDGOSZCZ / 62
  10. OBORNIKI / 61
  11. M. SZCZECIN / 58
  12. ZŁOTÓW / 54
  13. WĄGROWIEC / 51
  14. OSTRÓDA / 50
  15. POZNAŃ-WILDA / 48
  16. WROCŁAW-KRZYKI / 47

forma żeńska równa formalnie męskiej: Spychała

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Spychalina

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Spychalanka

komentarz: Formant -ina tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -anka odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie znane są w języku mówionym.

  • Spychała 1564 AntrP IV 339
  • Spychalina 1599 AntrP IV 339
  • Zophia Spychaląnka 1660 NZłot II 187
  • Spychała 1677, 1778 GaPo 259
  • Spychalina 1840 GaPo 259
  • Spychalla 1859 GaPo 259
  • Spychała, Spychala, Spychalla XX RymNPol II 470

  • od wyrazu pospolitego
    • przezwiskowe
      Spych-ała, od czas. spychać 'strącać; gw. robić coś niedbale'

  • derywowane
    • z sufiksem
      Spych-ała, z suf. -ała w funkcji charakteryzującej

Spychala, Spychalla

Oba warianty wskazują na zniemczenie nazwiska (brak znaku diakrytycznego, podwojenie -l-), notowane są współcześnie jednostkowo

Nazwiska motywowane przezwiskami charakteryzującymi stanowią najliczniejszą grupę polskich nazwisk. W funkcji przezwiska, później spetryfikowanego w nazwisko, mógł wystąpić niemal każdy wyraz pospolity mający samodzielne znaczenie. Mogła tu działać kreacja metaforyczna, metonimiczna, za pomocą epitetu oraz charakterystyki poprzez zawód, stanowisko, pełnioną funkcję. Współczesne nazwiska odapelatywne od charakteryzujących przezwisk różnią się brakiem ekspresywności. Są one jednak dowodem na stosunki międzyludzkie, obserwację świata zewnętrznego i innych ludzi. Podstawę nominacji stanowiło porównanie człowieka do zwierząt, roślin, przedmiotów oraz charakterystyka odnosząca się do cech fizycznych, wyglądu, zachowania nazywanego. Wykorzystywane w tym procesie były apelatywy rzeczownikowe i przymiotnikowe najczęściej o negatywnym znaczeniu desygnacyjnym lub konotacyjnym, rzadziej – o znaczeniu pozytywnym. Są wśród tego typu nazwisk takie, które są formalnie równe wyrazom pospolitym – tworzone są w drodze onimizacji na płaszczyźnie przezwisk i przenoszone do kategorii nazwisk. Są też twory derywowane sufiksalnie oraz derywaty paradygmatyczne. Nie zawsze możliwe jest ustalenie podstawy i formantu – nazwiska mogą być wieloznaczne semantycznie i strukturalnie. Do tej grupy należą też nazwiska wskazujące na wykonywany zawód, stanowisko, godność, pełnioną funkcję. Od nazwisk od charakteryzujących przezwisk różni je brak przezwiskowości i ekspresji – tu odwoływano się bezpośrednio do znaczenia motywującego leksemu. Mamy więc przejście od deskrypcji określonej niepełnej do nazwiska, czyli np. ktoś był kowalem i nazywa się Kowal. Stawia to takie nazwiska w strefie przejściowej między apelatywem a nazwą własną. Proces ich powstawania opierał się na deskrypcji lub metonimii. Stosunkowo późno przezwiska charakteryzujące uległy petryfikacji w nazwiska. Przyjmuje się, ze dokonało się to najwcześniej w XVIII wieku. Stereotypowo nazwiska te nazywa się chłopskimi, gdyż najliczniej występowały w tej dawnej warstwie społecznej. W innych warstwach społecznych często podlegały „ulepszaniu” przez dodanie sufiksu –ski (i jego rozszerzeń) lub –icz (i jego rozszerzeń). Poza granicami Polski w formie adaptacji graficznej Spychala (bez znaku diakrytycznego), Spychalla (z dość regularnym oddaniem –ł- jako –ll-).

  • Gala, S., Polskie nazwy osobowe z podstawowym -l-/-ł- w części sufiksalnej / rok: 1985
  • Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2013/ tom: IV
  • K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 2001/ tom: II
  • L. B. Sudakiewicz, Słownik nawisk mieszkańców Ziemi Złotowskiej / rok: 2012/ tom: II