STACH

forma żeńska równa formalnie męskiej: Stach

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Stachowa

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Stachówna

komentarz: Formant -owa tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -ówna odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie kobiety używają zwyczajowo.

• Stach, Sztach, Stech RymNPol I 472
• Hannos Stach, de Bochna carnifex 1373 SSNO V 163
• Valentinus Valentini Stach de Holsen 1469 SSNO V 163
• Provida Dorothea Stachowa de Voyuczin 1500 AntrP IV 297
• Districtus Plocensis ... Peplowo Nagorne ... Mathias cum tribus fratribus Stachowie 1578 AntrP IV 296
• Mater Anna Stach a Goltzheim 1618 AntrP IV 297
• Adam Stach (z Krosnej) 1698 AntrP IV 296
• Tabela dymów starostwa rabsztyńskiego ... Wieś Zederman ... Kasper Stach ... Stanisław Stach ... Piotr Stach ... Tomasz Stach 1789 AntrP IV 296
• Stach 1885 NOles 113

• od nazwy własnej
  • odimienne
    Sta-ch, skrócenie od starop. imion złożonych ze Stani- w pierwszym członie, takich jak Stanisław, Stanimir (: prasłow. *stati, starop. stać, stanę Sstp) NAp, ICh, lub Stach, od im. Eustachy (: grec. Eustachios: 'eu 'dobrze' i stachus 'kłos zboża, latorośl, potomstwo' , przejęte do łac. jako Eustachius, pol. Eustachy), ICh.

• derywowane
• z sufiksem
  Sta-ch

Sztach, Stech

Wariant Sztach (bardzo zresztą nieliczny) to wariant hiperpoprawny, natomiast wariant Stech powstał pod wpływem języka niemieckiego, toteż występuje głównie na terenach Ziem Odzyskanych (Elbląskie, Gdańskie, Olsztyńskie, Jeleniogórskie).

• Niemcy / liczba wystąpień: 4240 / źródło: http://legacy.stoepel.net/en/Default.aspx
• USA / liczba wystąpień: 1216 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk/
• Czechy / liczba wystąpień: 664 / źródło: https://www.kdejsme.cz/prijmeni/Stach/hustota/
• Słowacja / liczba wystąpień: 234 / źródło: https://slovnik.juls.savba.sk/?w=Stach&s=exact&c=l236&cs=&d=priezviska#
• Austria / liczba wystąpień: 150 / źródło: http://www.verwandt.at
• Dania / liczba wystąpień: 139 / źródło: http://www.danskernesnavne.navneforskning.ku.dk/personnavne.asp
• Włochy / liczba wystąpień: 75 / źródło: http://www.gens.info/italia/it/turismo
• Szwajcaria / liczba wystąpień: 64 / źródło: http://www.verwandt.ch
• Szwecja / liczba wystąpień: 33 / źródło: https://www.scb.se/en/finding-statistics/sverige-i-siffror/namesearch/Search/?nameSearchInput=Stach
• Australia / liczba wystąpień: 22 / źródło: http://www.britishsurnames.co.uk/
• Norwegia / liczba wystąpień: 18 / źródło: http://www.ssb.no/navn
• Hiszpania / liczba wystąpień: 8 / źródło: http://www.ine.es/

Nazwisko typowe dla Małopolski południowej i wschodniej (krakowskie, tarnowskie) i pogranicza małopolsko-śląskiego. Nazwisko bardzo obficie reprezentowane w Czechach, ale prawdopodobnie rodzime, a nie zapożyczone z polskiego (najczęstsze na pograniczu czesko-austriackim), natomiast na Słowacji w rejonach przygranicznych (Bardyjow, Koszyce).

• por. ISD: Stanislaw
• por. też DMNES: Stanimir
• por. też DMNES: Stanislav

• K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 1999/ tom: I
• Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1977/ tom: V
• Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2013/ tom: IV