WCISŁO

Ogólna liczba: 4526

Kobiety: 2311

Mężczyźni: 2215

Ranga: 1063

Województwa
  1. MAŁOPOLSKIE / 1915
  2. ŚLĄSKIE / 709
  3. DOLNOŚLĄSKIE / 320
  4. ŚWIĘTOKRZYSKIE / 276
  5. PODKARPACKIE / 258
  6. LUBELSKIE / 256
  7. MAZOWIECKIE / 154
  8. ŁÓDZKIE / 132
  9. POMORSKIE / 120
  10. OPOLSKIE / 108
  11. WIELKOPOLSKIE / 72
  12. ZACHODNIOPOMORSKIE / 63
  13. LUBUSKIE / 57
  14. KUJAWSKO-POMORSKIE / 48
  15. WARMIŃSKO-MAZURSKIE / 31
  16. PODLASKIE / 7
Powiaty:
  1. KRAKÓW / 541
  2. KRAKOWSKI / 322
  3. WIELICKI / 206
  4. WADOWICKI / 191
  5. KRAŚNICKI / 142
  6. MYSZKOWSKI / 127
  7. OLKUSKI / 107
  8. PROSZOWICKI / 106
  9. LIMANOWSKI / 92
  10. M.ST.WARSZAWA / 85
  11. RZESZÓW / 84
  12. SOSNOWIEC / 84
  13. BUSKI / 77
  14. WROCŁAW / 71
  15. KŁODZKI / 70
  16. DĄBROWA GÓRNICZA / 69
Gminy:
  1. M. KRAKÓW / 541
  2. SKAWINA / 182
  3. GDÓW / 117
  4. OLKUSZ / 101
  5. M. SOSNOWIEC / 84
  6. M. RZESZÓW / 84
  7. KOZIEGŁOWY / 83
  8. WADOWICE / 72
  9. M. DĄBROWA GÓRNICZA / 69
  10. M. TARNÓW / 69
  11. SZASTARKA / 67
  12. MSZANA DOLNA / 65
  13. ŚWIDNICA / 62
  14. ANDRYCHÓW / 55
  15. KRAŚNIK / 54
  16. PROSZOWICE / 50

forma żeńska równa formalnie męskiej: Wcisło

forma żeńska z sufiksem –owa, -ina/-yna: Wcisłowa, Wciślina

forma żeńska z sufiksem –ówna, -anka: Wcisłówna, Wciślanka

komentarz: Formant -owa tworzy nazwiska odmężowskie, zaś formant -ówna odojcowskie. Obecnie nazwiska w takim kształcie kobiety używają zwyczajowo. Natomiast formant -ina tworzy nazwiska odmężowskie, a formant -anka odojcowskie. Nazwiska w takim kształcie znane są w języku mówionym.

  • Iohannes Wcislo (de Cosinowo) 1410 SSNO VI 41
  • Martinus Wcziszlo de Jaszlo 1495 SSNO VI 41
  • Wcisło 1512, 1620, 1707 GaPo 299
  • Wcisłówna 1626 Antr VI 167
  • Wcisłowa 1630 Antr VI 167
  • (Wciślanka), Wściślanka 1766 Antr VI 167
  • (Wcislina), Wściślina 1766 Antr VI 167
  • Wcisło 1855 GaPo 299
  • Wcisło. Wścisło XVII Antr VI 167
  • Wcisło XX RymNPol II 663

  • od wyrazu pospolitego
    • przezwiskowe
      Wcis-ło, od czas. wciskać, wcisnąć 'wtłoczyć, wepchnąć' Sstp

  • derywowane
    • z sufiksem
      Wcis-ło, z suf. -ło w funkcji charakteryzującej

Wścisło

Wariant z wtrąconym -ś-, por. gw. wściskać 'wciskać' ma współcześnie 54 nosicieli mieszkających wyłącznie w Małopolsce

Nazwiska motywowane przezwiskami charakteryzującymi stanowią najliczniejszą grupę polskich nazwisk. W funkcji przezwiska, później spetryfikowanego w nazwisko, mógł wystąpić niemal każdy wyraz pospolity mający samodzielne znaczenie. Mogła tu działać kreacja metaforyczna, metonimiczna (tu: 'jest jak babiarz, zachowuje się jak babiarz), za pomocą epitetu oraz charakterystyki poprzez zawód, stanowisko, pełnioną funkcję. Współczesne nazwiska odapelatywne od charakteryzujących przezwisk różnią się brakiem ekspresywności. Są one jednak dowodem na stosunki międzyludzkie, obserwację świata zewnętrznego i innych ludzi. Podstawę nominacji stanowiło porównanie człowieka do zwierząt, roślin, przedmiotów oraz charakterystyka odnosząca się do cech fizycznych, wyglądu, zachowania nazywanego. Wykorzystywane w tym procesie były apelatywy rzeczownikowe i przymiotnikowe najczęściej o negatywnym znaczeniu desygnacyjnym lub konotacyjnym, rzadziej – o znaczeniu pozytywnym. Są wśród tego typu nazwisk takie, które są formalnie równe wyrazom pospolitym – tworzone są w drodze onimizacji na płaszczyźnie przezwisk i przenoszone do kategorii nazwisk. Są też twory derywowane sufiksalnie oraz derywaty paradygmatyczne. Nie zawsze możliwe jest ustalenie podstawy i formantu – nazwiska mogą być wieloznaczne semantycznie i strukturalnie. Do tej grupy należą też nazwiska wskazujące na wykonywany zawód, stanowisko, godność, pełnioną funkcję. Od nazwisk od charakteryzujących przezwisk różni je brak przezwiskowości i ekspresji – tu odwoływano się bezpośrednio do znaczenia motywującego leksemu. Mamy więc przejście od deskrypcji określonej niepełnej do nazwiska, czyli np. ktoś był kowalem i nazywa się Kowal. Stawia to takie nazwiska w strefie przejściowej między apelatywem a nazwą własną. Proces ich powstawania opierał się na deskrypcji lub metonimii. Stosunkowo późno przezwiska charakteryzujące uległy petryfikacji w nazwiska. Przyjmuje się, ze dokonało się to najwcześniej w XVIII wieku. Stereotypowo nazwiska te nazywa się chłopskimi, gdyż najliczniej występowały w tej dawnej warstwie społecznej. W innych warstwach społecznych często podlegały „ulepszaniu” przez dodanie sufiksu –ski (i jego rozszerzeń) lub –icz (i jego rozszerzeń). Poza granicami Polski w formie adaptacji graficznej Wcislo (bez znaku diakrytycznego).

  • Gala, S., Polskie nazwy osobowe z podstawowym -l-/-ł- w części sufiksalnej / rok: 1985
  • Słownik staropolskich nazw osobowych / rok: 1981/ tom: VI
  • Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku / rok: 2014/ tom: VI
  • K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny / rok: 2001/ tom: II